• By Αλλάζουμε Πλεύση
• Άρθρα

Γράφει η Παναγιώτα Αικατερίνη Κουτρουπάνου
Υποψήφια με τον Συνδυασμό Αλλάζουμε Πλεύση

Η αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού αφορά ουσιαστικά την αντιμετώπιση δύο τύπων κοινωνικής αδικίας – της οικονομικής αδικίας και της πολιτιστικής αδικίας. Η κοινωνική – οικονομική αδικία, περιλαμβάνει την εκμετάλλευση, την περιθωριοποίηση και τη στέρηση / φτώχεια και η πολιτιστική αδικία, που ασχολείται με την παραπλανητική παρουσίαση των κοινωνικών ομάδων και τον σεβασμό προς αυτές. Τόσο οι οικονομικές όσο και οι πολιτιστικές πτυχές της αδικίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Η κοινωνική ένταξη έχει σημασία για τα ίδια τα άτομα μεμονωμένα, αλλά και για την κοινή ευημερία, καθώς αποτελεί το θεμέλιό της. Όταν υπάρχει κοινωνικός αποκλεισμός, υπάρχουν πολλά «κόστη», όπως κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά, όταν δεν αντιμετωπίζονται ολόκληρες ομάδες ανθρώπων. 

Η κοινωνική ένταξη ως αντίδοτο στον κοινωνικό αποκλεισμό, αφορά από την μία πλευρά ως αφομοίωση μέσω πρακτικών και μεθόδων που μας παραπέμπουν σε σκοτεινές εποχές της ιστορίας της πατρίδας μας ή ως ενσυνείδητη ενσωμάτωση σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.  Η κοινωνική ένταξη των Ελλήνων Τσιγγάνων (.Ρομά για το εθνικό και ευρωπαϊκό πολιτικό στάτους) αποτελεί εδώ και δεκαετίες έναν γόρδιο δεσμό που αναπαράγεται μέσω των προγραμμάτων τύπου ΕΣΠΑ απλά  και μόνο για την εκταμίευση κάποιων εκατομμυρίων ευρώ για τις ανάγκες υλοποίησης της «πολυπόθητης» κοινωνικής ένταξης.

Ο νέος Έλληνας τσιγγάνος (Ρόμα κατά τη διάλεκτο Ρομανί) πρέπει να · πεισθεί και να πιστέψει ότι μπορεί να είναι ισότιμο αλλά και ισόνομο μέλος της κοινωνίας (σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο) και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν σχεδιασθούν και υλοποιηθούν προγράμματα που θα αγγίζουν και θα ασχολούνται με τη καρδιά και την ουσία του προβλήματος «Κοινωνική Ένταξη», για το λόγο αυτό απαιτούνται να υπάρχουν άνθρωποι με θέληση και βούληση αλλά και όρεξη για δουλειά αλλά περισσότερο να υπάρχουν αρχές, υπηρεσίες , κ.λ.π., που να έχουν τη διάθεση να συνεργασθούν με σκοπό την πραγματοποίηση της κοινωνικής ένταξης.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε την αναγκαιότητα της εκπαίδευσης και της επιμόρφωσης των νέων αλλά και των μεγαλύτερων σε ηλικία Ελλήνων τσιγγάνων, καταπολεμώντας την σχολική διαρροή των νεαρών μαθητών και μαθητριών και υλοποιώντας προγράμματα ουσίας για την επιμόρφωση των Ελλήνων τσιγγάνων (νεαρών ζευγαριών, κ.λ.π.). Οι εκπαιδευτικές πολιτικές χρειάζεται να σταθμίζουν τα ιδιαίτερα κοινωνικά χαρακτηριστικά αλλά και τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών που προέρχονται από κοινότητες με πιο περίπλοκες ταυτότητες. Μια αλλαγή στις εκπαιδευτικές πολιτικές φαίνεται περισσότερο από απαραίτητη προκειμένου να συμπεριληφθούν οι μαθητές από διαφορετικά γλωσσικά και πολιτισμικά υπόβαθρα, ειδικά στις περιπτώσεις όπου απορρίπτονται ή αντιμετωπίζονται ως απαλλαγμένοι.

Η υλοποίηση δράσεων που έχουν σκοπό πάνω από όλα την σωστή ενημέρωση, εμψύχωση και ενδυνάμωση των νέων πάνω σε θέματα που αφορούν τα προβλήματα της στέγασης, της απασχόλησης, της υγείας, των δικαιωμάτων της γυναίκας  μέσα στη κοινωνία, αποτελεί σημαντικό εφαλτήριο για τον μακρύ αλλά εφικτό δρόμο της κοινωνικής ένταξης.

Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε το ρόλο του Διαμεσολαβητή  ο οποίος φέρει μεγάλη βαρύτητα και ευθύνη για την προσπάθεια υλοποίησης του έργου της κοινωνικής ένταξης. Ο Διαμεσολαβητής αποτελεί το «εργαλείο» για να σχεδιαστούν αλλά και να υλοποιηθούν δράσεις και ενέργειες που θα ανταποκρίνονται κατάλληλα και στις ανάγκες της τοπικής κοινότητας Ρομά και από την άλλη θα βοηθήσει τους θεσμούς – φορείς να εφαρμόσουν σχέδια που έχουν στόχο την κοινωνική ένταξη και την βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ελλήνων Τσιγγάνων και κατ’ επέκταση της ευρύτερης Ελληνικής κοινωνίας.

Όλα τα παραπάνω φυσικά ισχύουν και για την Ναύπακτο όπου υπάρχουν τέσσερις οικισμοί – περιοχές όπου διαμένουν οικογένειες Ελλήνων τσιγγάνων.  Ο πρώτος είναι ο οικισμός «Σκας» Ναυπάκτου, τύπου 2 (συγκρότημα λυόμενων οικίσκων όπου διαμένουν 15 οικογένειες). Ο δεύτερος οικισμός είναι στην περιοχή «Πούντος» τύπου 3 (αποτελείται από κατοικίες όπου διαμένουν 20 οικογένειες σε ιδιόκτητα οικόπεδα). Ο τρίτος είναι στην Περιοχή «Μαμουλάδα» Ναυπάκτου τύπου 3, όπου διαμένουν 10 οικογένειες και ο τέταρτος οικισμός είναι στο Αντίρριο Ναυπάκτου τύπου 3  στην περιοχή «Πατρινά» όπου διαμένουν 12 οικογένειες σε ιδιόκτητες κατοικίες! Όταν ρωτήθηκαν από την Περιφέρεια «τι θα ήθελαν να αλλάξουν και τι ζητάνε;» η απάντηση από τους καταυλισμούς τύπου 3 ήταν να αντιμετωπισθεί ο ρατσισμός που συναντάται σε αρκετά καταγεγραμμένα περιστατικά, όπως επίση και ένα σχολείο δεύτερης ευκαιρίας και εργασίας! Το μεγαλύτερο πρόβλημα το έχουν στον Καταυλισμό «Σκας» όπου εκεί ζουν σε άθλιες συνθήκες σήμερα, το 2023, δεν έχουν τα βασικά αγαθά όπως είναι το νερό, ρεύμα, και στέγαση, όπου εκεί έχουν καταγραφεί περιστατικά στο κέντρο υγείας Ναυπάκτου με μικρά παιδιά όπου έχουν μολυνθεί από τις κατσαρίδες και τους Αρουραίους!

Η πρόσβαση των Ρομά σε αξιοπρεπείς και ασφαλείς κατοικίες, βασικά αγαθά καθώς και η  ανάγκη για άμεση επίλυση του στεγαστικού ζητήματος, όπως η κατάργηση  των καταυλισμών που αποτελούν ντροπή για όλους, είναι σημαντικά ζητήματα. Το ζήτημα εργασίας των Ρομά όπου πρέπει να δοθεί βάρος στην αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Κοινότητας στην ενίσχυση και στην ανάδειξη των δεξιοτήτων των μελών της κοινότητας και την στήριξη παραδοσιακών επαγγελμάτων (λιανικού εμπορίου λαϊκών αγορών, ανακύκλωσης) άλλων κλάδων της αλληλέγγυας οικονομίας και φυσικά στην υποστήριξη και προτροπή των νέων Ρομά στην εκπαίδευση, κατάρτιση και εξειδίκευση σε όλους τους εργασιακούς κλάδους. Πολύ σημαντικό είναι η εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, τόσο των ανήλικων, όσο και των ενήλικων Ρομά, θεωρώντας όμως προ απαιτούμενη την επίλυση των δύο πρώτων σημείων που αποτελούν τα θεμέλια πάνω στα οποία θα χτιστεί η σχέση της Κοινότητας των Ελλήνων Ρομά με την εκπαιδευτική διαδικασία για να εξαλειφθεί η σχολική διαρροή.

Η κοινωνική ένταξη επιβάλει την ειρηνική συνύπαρξη με την υπόλοιπη κοινωνία μακριά από το «τέρας του αντιτσιγγανισμού» που, όπως ανάφερα  έχει γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια και έχει οδηγήσει σε αμέτρητα περιστατικά βίας κάθε μορφής.

**”Η Παναγιώτα Αικατερίνη Κουτρουπάνου είναι απόφοιτη του 1ου Ημερήσιου ΕΠΑΛ Ναυπάκτου με πτυχίο ειδικότητας στο Τομέα Υγείας-Πρόνοιας, κάτοχος πιστοποίησης χειρισμού ΗΙΥ. Συμμετείχε στην Ημερίδα στο πλαίσιο του έργου «Ανάπτυξη της εθνικής πλατφόρμας διαλόγου και διαβούλευσης για θέματα Ρομά του Εθνικού Σημείου Επαφής­ RΟΜΑ PLATFORM 2020» που διοργανώθηκε  από την Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της φτώχειας, ως το Εθνικό Σημείο Επαφής για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε εθελοντικό επίπεδο δραστηριοποιείται ως εν δυνάμει μέλος της ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΕ και σαν τοπική διαμεσολαβήτρια για θέματα Ρομά Ναυπακτίας.  Επαγγελματικά  ασχολείται  με το χώρο της εστίασης σε ξενοδοχειακή μονάδα και έχει πιστοποίηση τουριστικών επαγγελμάτων.